Александар Македонски

Александар Македонски Александар III Велики, р. Пела, Македонија, 20 јули 356 п.н.е. — Вавилон, 10 јуни 323 п.н.е., е крал на Македонија (од 336 п.н.е. до 323 п.н.е.), член на кралската династија Аргеади. Тој е еден од најуспешните војсководци во историјата на човештвото. По освојувањето на грчките градови-држави под водството на неговиот татко Филип II Македонски, Александар ја покорил моќната Персиска Империја, вклучувајќи ја Анадолија, Сирија, Египет, и Месопотамија, и ги проширил границите на Македонија, дури до Авганистан и Индија. Александар спрема освоените култури се однесувал со почит, интегрирајќи не-македонци во неговата војска и администрацијата, воден од мислата да создаде светска држава.
Александар се родил од првиот брак на Филип со епирската принцеза Олимпија во триста педесет и шеста година пред нашата ера во почетокот на месецот хекатомбајон кој Македонците го нарекувале лоос и тоа во шестиот ден, во кој е запален и храмот на Артемида во Ефес. Од тоа Хегест од Магнезија ја изрекол изреката која со својот студ би можела да го изгаси огнот во храмот: “Се разбира, тој храм морал да изгори кога Артемида бабувала при раѓањето на Александар”. Неговото доаѓање на свет било цело во знакот на победата. Плутарх наведува дека неговото раѓање им било претскажано на Филип и Олимпија. Имено, Олимпија сонувала дека еден гром удрил во нејзиното тело и целата ја запалил. Разбирливо, нејзиниот мистичен ум веднаш го поврзал громот со Зевс (Зевс-Амон, Зевс-Најос) и истиот го сметала како израз на личниот интерес на овој бог-заштитник за нејзи-ното семејство и нејзината идна плодност. Филип пак, сонувал сон во кој ја запечатил утробата на Олимпија со еден печат на кој имало отпечаток со лав. Кога му ги раскажале соништата на дворскиот пророк Аристандар од Телмес, тој веднаш заклучил дека Олимпија е бремена и носи дете кое ќе има лавовски карактер. Истиот ден кога се му се родил првиот син, кај Филип стигнале гласници кои го известиле за победата над Илирите, и победата на неговиот коњ на Олимписките трки. Посебните особини кои Александар ги поседувал и покажувал од мал, ја оправдале надежта на Филип дека во неговиот син се наоѓа посакуваниот наследник. Александар во него ги споил многуте карактерни црти од обата свои родители. Од неговата мајка, темпераментна жена подложна на мистицизмот ја наследил страсната и помалку тврдоглава личност, ирационален копнеж за непознатото и верба во посебна херојска слава, која му ја досудила судбината. Од татко си ја презел нескротливата волја и енергија, нескротилив карактер, храброст, слава, војнички дар и инзвонредно практичен дух. Неговата мајка му била поблиска по душа и влијанието на оваа демонска жена му оставила неизбришлива трага врз него.Татковиот пак, дипломатски, војнички и политички успех го поттикнало неговото честољубие и ги разгорил неговите соништа за водство и слава. Кај Плутарх се спомнува дека “Александар не сакал да го добие од својот татко златото, раскошот и уживањето, туку го сакал кралството кое ќе му пружи можност за борби, војни и дела полни со чест и слава”. Меѓутоа Филип на Александар му должел многу повеќе од едно кралство.

Во моментот на најголемата слава, во Александар победил духот на истокот. Тој покрај повеќето жени се оженил и со ќерката на Дариј, ја зел персиската круна и се облекувал како персиските кралеви, го вовел во Европа источниот поим „крал по милост Божја“ и најпосле ја запрепастил Хелада кога во величенствен стил изјавил дека тој е бог. Хелада на тоа се смеела, а Александар се опивал до бесвест, која подоцна го довела и до смрт.

Александар станал крал на Македонија во 336.г.п.н.е. на дваесетгодишна возраст, откако неговиот татко Филип II бил убиен. Грчките градови како Атина и Теба, кои морале да му се покоруваат на Филип, виделе можност да си ја повратат целосната независност во доаѓањето на младиот крал. Александар на тоа брзо се спротивставил, и Теба, која била најактивна против него, веднаш се предала кога тој со својата војска се појавил пред нејзините порти. По ова, Грчките градови, на собирот кај Коринтскиот теснец, со исклучок на Спартанците, го избрале за командант против Персија, како што претходно бил и татко му Филип.

Следната година (335.п.н.е.) Александар ги нападнал Тракијците и Илирите за да ја обезбеди северната граница на Македонија до Дунав. Додека тој победнички војувал на север, Тебанците и Атињаните повторно се побуниле. Александар реагирал веднаш и сурово: Теба, која давала најсилен отпор, била освоена со големо крвопролевање, градот бил разурнат, а неговата територија разделена меѓу останатите Беотијски градови. Тебанците биле продадени во ропство, а само свештениците, потомците на поетот Пиндар, и приврзаниците на Македонија биле поштедени

На 10 или 11 јуни 323 г.п.н.е, Александар починал во Вавилон. Тоа било само еден месец пред да наполни 33 години. Постојат различни теориии за причините на смртта. Некои сметаат дека Александар бил отруен од синот на Антипатер или од некој друг. Друга теорија е дека починал после пијанствата претходните денови. Други сметаат дека починал од маларија од која се има заразено во 336 г.п.н.е.

Непосредно пред неговата смрт, неговите генерали го запрашале кој треба да го наследи неговото царство. Бидејќи Александар немал очигледен и легитимен наследник (неговиот син Александар IV ќе се роди после неговата смрт, а неговиот претходен син бил роден од страна на негова конкубина, не жена), тоа било прашање од голема важност. Постојат повеќе дебати за тоа што им одговорил Александар на своите генерали.

Александар Македонски се крие во Италија



Споменикот на Александар Македонски, кој Општина Центар најави дека ќе го гради на плоштад Македонија во центарот на Скопје, се крие во Италија. Надлежните одбиваат да ги кажат резултатите од меѓународниот конкурс за идејно решение за фонтана и споменик на Алксандар Македонски качен на коњ, што Општината го распиша уште лани во март.

Информациите за споменикот се најстрого чувана тајна, за која никој официјално не сака да зборува.

Неофицијално, пак се зборува дека првата награда на конкурсот за споменикот ја добила млада вајарка од Скопје, која на големо работи на негова изработка. Дознаваме дека споменикот на Александар се прави од бронза, дека ќе биде висок околу 15 метри и оти е на лиење во Италија. Фонтаната, пак, ќе се прави од мермер и неа ја гради една домашна градежна фирма, односно се шпекулира со името на "Бетон".

Некои од уметниците што го виделе наградениот труд на младата вајарка тврдат дека, според макетата, споменикот требало да биде висок 5 метри, но за да се запазат барањата од конкурсот, скулптурата на Александар ќе се зголемувала во италијанскиот град Фиренца.

Скулпторите реагираат и на огромната сума пари кои Општината ги троши за овој споменик. Тие велат дека лиење во бронза на петметарска коњичка фигура во Бугарија или во Белград чини од 100 до 150 илјади евра, а во Фиренца од 300 до 400 илјади евра. Според нив, овој споменик, согласно димензиите, ќе чини многу повеќе, односно ако на сумата за лиење на споменикот се додадат хонорарите од околу 100 до 200 илјади евра за италијанските скулптори што ќе го зголемуваат, и транспортот, кој со сигурност е околу 120 илјади евра, Александар Македонски Општина Центар ќе ја чини над половина милион евра.

Уметниците и скулпторите негодуваат што целата работа се чува во тајност, односно велат дека не се знаат имињата на членовите на жири-комисија, нема ниту јавно образложение кој и зошто победува на конкурсите ниту, пак, има изложба на трудовите кои учествувале, што се коси со законската процедура. Повеќето од нив не се согласуваат ниту со димензиите на споменикот зашто, велат, и во многу поголеми градови од Скопје нема толкави споменици. "Луѓето ќе гледаат во копитата на коњот", реагираат тие.

Градоначалничката на Центар Виолета Аларова повеќепати одбива да каже кој го прави споменикот, како ќе изгледа, колку ќе чини и кога ќе го постават на Плоштадот. Таа и луѓето од нејзиниот кабинет не упатуваат кај претседателот на Комисијата за меѓународниот конкурс и претседавач со Советот на Општина Центар Владимир Здравев кој, исто така, не сака да даде информација.

"Одговорот барајте го во кабинетот на градоначалничката", рече вчера Здравев, па така и тој одби да одговори.

За споменикот не сакаа да зборуваат ниту државните власти. Тие велат дека ништо не знаат за таа работа, но дека сега не е време да се прашува и пишува поради чувствителната меѓународна ситуција во која се наоѓа Македонија. Тие на шега велат: "Истрагата е во тек".